Sanata İlgi Duyanların Mutlaka İzlemesi Gereken En İyi 10 Sanat Filmi

Peki, sanat filmi nedir? Gelin ilk olarak bunu anlayalım. Sanat filmleri, sanat tarihinin önemli bir parçası olarak, görsel ve anlatımsal öğeler aracılığıyla estetik, toplumsal ve bireysel kavramları derinlemesine ele almaktadır. Ayrıca en iyi sanat filmleri, genellikle ana akım sinemanın dışında kalarak, deneysel anlatım teknikleri ve yenilikçi görsel tasarımlarla izleyiciyi düşünmeye ve sorgulamaya teşvik ederler.

Öte yandan söz konusu filmler, tarih boyunca birçok sanat akımı ve felsefi hareketin etkisi altında da şekillenmiş ve bunları yansıtan bir platform halini de almıştır. IVA Sanat olarak kült sanat filmleri hakkında yazmış olduğumuz bu yazıda sanat tarihini anlatan en önemli eserlere açıklık getirmeyi amaçlamaktayız. 

Frida (2002) – Julie Taymor

Sanatçıların filmleri arasında özel bir yer edinen ve Frida Kahlo’nun yaşamını konu alan Frida filmi, Julie Taymor’un yönetmenliğinde ortaya çıkan etkileyici bir biyografik film özelliği taşımaktadır. Başrolde Salma Hayek, Frida Kahlo’yu olağanüstü bir performansla canlandırırken, Alfred Molina ise Frida’nın eşi ve aynı zamanda ünlü bir ressam olan Diego Rivera’yı oynamaktadır.

Frida’nın sanatı, tarih boyunca yalnızca bir dışavurum değil, aynı zamanda politik ve kişisel bir başkaldırı olarak da kabul edilmektedir. Bu nedenle söz konusu film, renkli ve teatral bir görsel anlatım kullanarak, Frida’nın tablolarındaki dünyayı sinema perdesine taşmaktadır. Ayrıca söz konusu film, sadece bir sanatçı biyografisi olmanın ötesinde, izleyiciye dönemin sosyal ve politik yapısını ve sanatçının bireysel direnişini de gözler önüne sermektedir.

Vincent’ten Sevgilerle (Loving Vincent) (2017) – Dorota Kobiela, Hugh Welchman

Vincent’ten Sevgilerle, ressam Vincent van Gogh’un hayatını ve gizemli ölümünü eşsiz bir şekilde ele alan bir filmdir. Dorota Kobiela ve Hugh Welchman’ın yönetmenliğini üstlendiği bu yapım, tamamıyla yağlı boya tablolarıyla oluşturulmuş bir animasyon film olma özelliği de taşımaktadır. Film, aynı zamanda Armand Roulin karakterinin Van Gogh’un ölümüne dair gerçeği arayışını izlerken, sanatçının yaşamındaki kırılma noktalarına ve onun eserlerine olan tutkusuna da odaklanır. Van Gogh’un sanatındaki duygu yoğunluğunu ve renk kullanımındaki derinliği görsel olarak yeniden yaratması ise filmi hem sinema hem de sanat dünyası için bir başyapıt haline getirmektedir.

İnci Küpeli Kız (Girl with a Pearl Earring) (2003) – Peter Webber

2003 yapımı İnci Küpeli Kız filmi, Peter Webber’in yönetmenliğini yaptığı ve Tracy Chevalier’in aynı adlı romanından uyarlanan bir dönem filmidir. Film, ünlü Hollandalı ressam Johannes Vermeer’in aynı isimli tablosunu konu almaktadır. Filmde Scarlett Johansson, genç hizmetçi Griet’i canlandırırken, Colin Firth Vermeer rolüyle karşımıza çıkmaktadır. Genel bir ifadeyle film, Griet’in Vermeer’in evinde hizmetçiyken onun sanatına olan yoğun ilgisini ve portresinin yapılma sürecinin merkezine almaktadır. Ayrıca, hikaye boyunca izleyici, sanatçı ile modeli arasındaki karmaşık ilişkiyi ve dönemin toplumsal sınıf yapısını gözlemlemektedir.

Pollock (2000) – Ed Harris

Pollock (2000), ünlü soyut dışavurumcu ressam Jackson Pollock’u canlandıran Ed Harris’in yönettiği biyografik bir dramadır. Film, Pollock’un çalkantılı hayatını, alkolizmle mücadelesini ve Marcia Gay Harden tarafından canlandırılan meslektaşı sanatçı Lee Krasner ile olan karmaşık evliliğini ele almaktadır. Harris’in performansı ona En İyi Erkek Oyuncu dalında Akademi Ödülü adaylığı kazandırırken, Harden En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Oscar kazanmıştır. Jackson Pollock: An American Saga adlı biyografiden uyarlanan film, Pollock’un yenilikçi damlama boyama tekniğiyle bilinmezlikten şöhrete yolculuğunu gözler önüne sermektedir.

Danimarkalı Kız (The Danish Girl) (2015) – Tom Hooper

Ünlü yönetmen Tom Hooper’ın yönettiği Danish Girl, cinsiyet değiştirme ameliyatı geçiren ilk bilinen trans kadınlardan biri olan Lili Elbe’nin hayatına dayanan biyografik bir romantik dramadır. Filmde Lili rolünde Eddie Redmayne ve eşi Gerda Wegener rolünde Alicia Vikander yer almaktadır. Filmde Lili kimliğini benimsedikçe ilişkileri gelişmekte ve çığır açan tıbbi prosedürlere yol açmaktadır. Aynı zamanda film eleştirmenlerden tam not alırken ve Vikander En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Akademi Ödülü kazanırken Redmayne En İyi Erkek Oyuncu dalında aday gösterilmiştir. 

Sonsuzluğun Kapısında (At Eternity’s Gate) (2018) – Julian Schnabel

Sonsuzluğun Kapısında genel kültür filmleri arasında, Julian Schnabel’ın yönetmenliğinde, Vincent van Gogh’un yaşamının son dönemlerini konu almaktadır. Filmde baş rol olarak Willem Dafoe, Van Gogh’u etkileyici bir şekilde canlandırmış ve bu rolüyle Oscar adaylığı kazanmıştır. Konu itibari ile film, Van Gogh’un Arles’teki sanat dolu ama sancılı günlerini, zihinsel sağlık sorunlarını ve çevresiyle olan karmaşık ilişkilerini de işlemektedir. Öte yandan Schnabel, kendisi de bir ressam olduğu için filmde Van Gogh’un sanatsal perspektifinin doğru bir şekilde aktarılmasına büyük bir özen göstermiştir. Sanatçının dünyayı nasıl algıladığı, renkleri ve ışığı nasıl yorumladığı ise yenilikçi bir sinematografik yaklaşımla izleyiciye aktarılmaktadır. 

İhtiras ve Azap (The Agony and the Ecstasy) (1965) – Carol Reed

Carol Reed yapımı İhtiras ve Azap, Michelangelo’nun Sistine Şapeli’nin tavan fresklerini yaratma sürecini konu almaktadır. Filmde, Michelangelo’yu Charlton Heston, Papa Julius II’yi ise Rex Harrison canlandırmaktadır. Michelangelo’nun sanatsal dehası ile Papa’nın otoriter talepleri arasındaki çatışma ise filmin ana temasını oluşturmaktadır. Aynı zamanda, filmde sadece sanat yaratım sürecine değil, aynı zamanda Michelangelo’nun sanatıyla Tanrı’ya olan bağlılığını sorgulamasına da ışık tutulması amaçlanmıştır. Görsel olarak da etkileyici olan bu yapım, izleyiciyi Rönesans’ın görkemine ve Michelangelo’nun zorlu yaratıcı sürecine doğrudan taşımaktadır. 

Büyük Gözler (Big Eyes) (2014) – Tim Burton

Büyük Gözler (Big Eyes), Tim Burton’un yönetmenliğinde, 20. yüzyılın en tartışmalı sanat skandallarından birini anlatmaktadır. Film, Margaret Keane’in ikonik “büyük gözlü çocuk” tablolarını ve eşi Walter Keane’in bu eserlerin yaratıcısı olduğunu iddia ederek ün kazanmasını konu alan bir hikaye serisine odaklanmaktadır. Filmede Amy Adams, Margaret Keane’i, Christoph Waltz ise Walter Keane’i canlandırmaktadır. Margaret’in sessiz bir şekilde kendi sanatını savunması ve sonunda hakkını alması ise filmin dramatik merkezini oluşturur.

Modigliani (2004) – Mick Davis

Modigliani filmi, Mick Davis’in yönetmenliğinde, İtalyan modernist ressam Amedeo Modigliani’nin kısa ve tutkulu yaşamını anlatan bir filmdir. Andy García’nın Modigliani’yi canlandırdığı film, sanatçının çalkantılı aşk hayatına, eserlerine olan tutkusuna ve rekabet dolu sanat dünyasına odaklanır. Modigliani’nin, Yahudi bir aileden gelen Jeanne Hébuterne ile yaşadığı yasak aşk ise filmin duygusal merkezini oluşturmaktadır. Filmde ayrıca Modigliani’nin Pablo Picasso ile olan rekabeti de işlenen konular arasındadır. Modigliani’nin sanatındaki duygusal yoğunluk ve onun trajik yaşam hikayesi, filmde etkileyici bir şekilde aktarılmaktadır.

Renoir (2012) – Gilles Bourdos

Gilles Bourdos’un yönetmenlik koltuğuna oturduğu söz konusu film, ünlü Fransız empresyonist ressam Pierre-Auguste Renoir’ın yaşamının son yıllarını konu almaktadır. Filmde Michel Bouquet, Renoir’ı canlandırırken, Vincent Rottiers, sanatçının oğlu Jean Renoir’ı oynamaktadır. Filmin konusu ise, Renoir’ın sanatını ve ailesini yeniden şekillendiren genç model Andrée Heuschling’in hayatlarına girmesiyle başlamaktadır. Ayrıca, filmde Renoir’ın yaşlılık, sağlık sorunları ve savaşın gölgesindeki sanatını sürdürme çabaları da yer almaktadır.